Duurzaamheid

Een vergaande verduurzaming van de hele zorgketen vraagt eenduidige nationale en internationale duurzaamheidseisen voor kwaliteit en veiligheid bij ontwikkeling, productie, distributie en gebruik van medisch-technologische innovaties. En een actueel en reëel inkoop-, vergoedings- en bekostigingsbeleid voor die duurzame innovaties. Het hele zorgveld en de beleidsontwikkelaars moeten daarvoor de handen ineenslaan.

In het rapport Verduurzaming van hulpmiddelen in de zorg (2022) heeft de Gezondheidsraad een aantal aanbevelingen gedaan op welke manier duurzaamheid verantwoord ingepast kan worden. De Gezondheidsraad adviseert om een Interdepartementale Beleidsagenda voor Duurzame Zorg op te stellen.

Zonder die noodzakelijke afstemming dreigen duurzame innovaties weer te verdwijnen. Zo dreigt nu voor een aantal duurzame innovaties, die zorgverleners ontlasten en de patiëntervaring verbeteren, de situatie te ontstaan dat zij weer van de Nederlandse markt moeten vertrekken. Een voorbeeld is de sensortechnologie in absorberende continentiematerialen, die via het ZN-programma Digitale Zorg na een pilot als ‘bewezen effectief, arbeidsbesparend en als duurzamer’ is gewaardeerd. Door een Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid (UPV) voor babyluiers en incontinentiematerialen dreigt deze innovatie nu van de markt te verdwijnen. Dit komt doordat het duurzaamheidsbeleid en het gezondheidszorgbeleid niet (tijdig) op elkaar is afgestemd

Duurzame innovaties vragen heldere doelstellingen en verantwoordelijkheden voor stakeholders in de zorgketen en daarbuiten. Een principe als “de vervuiler betaalt” krijgt een andere dimensie wanneer een product dat volledig CO2 neutraal is ontworpen, geproduceerd, verpakt én vervoerd, door het gebruik ervan tot een vorm van milieuvervuiling leidt. Een beleidsinstrument dat dan uitsluitend kijkt naar de afvalfase en de kosten daarvan neerlegt bij producenten heeft een averechts effect op verdergaande innovaties.

Tenslotte is het essentieel dat de implementatie van het Nationaal Programma Circulaire Economie op korte termijn synchroon gaat lopen met de Medical Device Regulation, de Ecodesign Richtlijn, de Packaging Waste Directive en diverse andere EU-richtlijnen en verordeningen die betrekking hebben op patiëntveiligheid en het verstrekken van productinformatie aan de patiënt/gebruiker en zorgprofessional.

De herverwerking en het hergebruik van medische hulpmiddelen die zijn ontwikkeld voor éénmalig gebruik dreigt in Nederland onzorgvuldig te worden geregeld.

De Europese verordening voor medische hulpmiddelen (MDR) stelt dat Lidstaten ‘een nadere uitwerking geven aan aspecten op het gebied van risicomanagement, zekerheid en validering van het sterilisatieproces en traceerbaarheid.’ In de Verzamelwet VWS 2023 is echter géén nadere uitwerking gestipuleerd. Deze onvolledige uitwerking bij de implementatie brengt onnodige risico’s in het proces en belemmert zo de verduurzaming van de zorg.

In april 2024 publiceerde de Europese Commissie een studie naar de implementatie van artikel 17 MDR over herverwerking van hulpmiddelen. Dit rapport toont onder meer dat er bij nationale implementatie grote uitdagingen zijn omdat er geen nationale systemen voor traceerbaarheid zijn die bij een veiligheidsincident te raadplegen zijn.

Nefemed pleit voor een wettelijke regeling van een jaarlijks te herijken veldnorm voor de herverwerking van hulpmiddelen voor eenmalig gebruik, onder penvoerderschap van het RIVM en met betrokkenheid van de NVZ, NFU en ZKN ziekenhuizen, de Federatie Medisch Specialisten, het teamhandhaving van de IGJ, de VDSMH, de SVN en fabrikanten. Een AMvB conform artikel 5 lid 2 van de Wet medische hulpmiddelen lijkt hiervoor de meest voor de hand liggende borging.

→ Lees de achtergronden in de brief van Nefemed aan de Eerste Kamer 17.04.2024

Juiste inzet van medische hulpmiddelen voorkomt verspilling. Daarvoor is het van belang dat men verder kijkt dan alleen het hulpmiddel, maar de complete zorgvraag van de patiënt beziet. Juiste inzet medische hulpmiddelen bespaart ook vervolgkosten; goedkoop is duurkoop.

Om innovaties bereikbaar te maken en te houden, is het belangrijk dat er een gezamenlijk gedragen totaalbeeld komt van kosten en baten van hulpmiddelen en medische technologie. Met inbegrip van de sociale, ecologische en economische effecten. Nefemed is verheugd dat minister Dijkstra in haar brief Stand van zaken beleid medische technologie in de gezondheidszorg van april 2024 aangeeft dat zij het advies van Bureau HHN in de Analyse van de extramurale hulpmiddelenmarkt wil volgen om met álle veldpartijen, overheden en toezichthouders te komen tot een gezamenlijk beeld van toekomstbestendige hulpmiddelenzorg. 


→ Lees de achtergronden in de brief van Nefemed aan de Tweede Kamer (14.05.2024)